İyi huylu prostat büyümesi (Benign Prostat Hiperplazisi - BPH), özellikle 50 yaş üzeri erkeklerde sıkça görülen bir durumdur. Prostat dokusunun büyümesiyle idrar kanalına baskı oluşur, bu da sık idrara çıkma, zorlanma ve mesanenin tam boşalamaması gibi şikayetlere neden olur.
Tıbbi tedaviye yanıt vermeyen veya ciddi idrar tıkanıklığı yaşayan hastalarda prostat ameliyatı gündeme gelir. Gelişen teknolojiyle birlikte bu alanda birçok farklı cerrahi yöntem ortaya çıkmıştır.
Cerrahi Yöntem Seçimini Etkileyen Faktörler
Hangi ameliyat yönteminin uygulanacağı, tamamen hastanın bireysel özelliklerine göre belirlenir.
Bu faktörler arasında şunlar yer alır:
Hastanın yaşı ve genel sağlık durumu
Kan sulandırıcı ilaç kullanımı
Prostat hacmi
Daha önce geçirilmiş cerrahiler
Mesanede taş olup olmaması
Eşlik eden prostat kanseri varlığı
Bu değişkenler, üroloji uzmanının hangi ameliyat tekniğini seçeceğini doğrudan etkiler.
1. TUR-Prostatektomi (Kapalı Prostat Ameliyatı)
TUR-P, uzun yıllardır uygulanan ve halen Avrupa Üroloji Birliği tarafından 30–80 ml hacmindeki prostat büyümelerinde standart tedavi olarak kabul edilen bir yöntemdir.
Penis ucundan kamera ve optik sistem yardımıyla girilerek, plazma kinetik enerjiyle tıkanıklığa yol açan prostat dokusu çıkarılır.
Bu yöntemin avantajı, klasikleşmiş ve bilimsel olarak kanıtlanmış bir tedavi olmasıdır.
Ameliyat sonrası sertleşme sorunu genellikle yaşanmaz. Ancak bazı hastalarda retrograd ejakülasyon (meni geri kaçışı) görülebilir.
TUR-P’nin 5 yıllık takip sonuçları, lazer enükleasyon yöntemleriyle (HOLEP) benzer başarılara sahiptir.
Maliyet açısından daha ekonomiktir, fakat kan sulandırıcı kullanan hastalarda kanama riski nedeniyle lazer yöntemleri daha güvenlidir.
Uzun vadede yaklaşık %5 oranında üretra darlığı gelişebilir.
2. Transüretral Prostat İnsizyonu (TUİP)
TUİP, 30 ml’den küçük prostat hacmine sahip hastalarda uygulanır.
Bu yöntemde prostat dokusu çıkarılmaz; yalnızca idrar kanalını rahatlatacak küçük kesiler yapılır.
TUİP’in en büyük avantajı, ereksiyon ve boşalma fonksiyonlarını korumasıdır.
Bu nedenle özellikle genç ve cinsel yaşamı aktif erkeklerde tercih edilir.
Ayrıca ameliyat süresi kısadır, kanama riski düşüktür ve iyileşme süreci oldukça rahattır.
Ancak prostat hacmi büyük olan hastalarda bu yöntem yeterli olmaz.
3. Lazer Enükleasyon Prostatektomi (HOLEP, THULEP, THUFLEP)
Son yıllarda popüler hale gelen lazer prostat ameliyatları, yüksek enerjiyle prostatın tıkayıcı kısmını büyük parçalar halinde çıkarır.
Bu yöntem, özellikle 80–100 ml üzerindeki prostatlar için Avrupa Üroloji Birliği tarafından önerilmektedir.
Lazer enerjisi sayesinde kanama kontrolü mükemmeldir, bu da kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalar için büyük bir avantaj sağlar.
Ayrıca sonda süresi kısa (ortalama 2 gün), iyileşme hızlıdır ve hastanede kalış süresi kısadır.
THUFLEP tekniğinde doku hasarı sadece 0.2 mm ile sınırlıdır; bu da ereksiyonun korunması açısından önemli bir avantaj sağlar.
Ancak üretra darlığı oranı açık ameliyatlara göre biraz daha yüksek olabilir.
Kişisel öneri olarak, 100–200 ml prostat hacmi aralığında lazer enükleasyon ameliyatları, hem güvenli hem de etkili bir seçenektir.
4. Açık Prostat Ameliyatı
En klasik ve en invaziv yöntem olan açık prostat ameliyatı, özellikle çok büyük prostat hacmine (150–200 ml üzeri) sahip hastalarda uygulanır.
Cilt ve mesane açılarak prostat dokusu çıkarılır.
Bu yöntemde kanama riski ve kan transfüzyonu ihtiyacı diğer tekniklere göre daha fazladır.
Ancak avantajları da göz ardı edilmemelidir:
Tek seansta çok daha fazla prostat dokusu çıkarılabilir.
Uzun dönem tekrarlama oranı düşüktür.
Üretra darlığı riski en az olan yöntemdir.
Maliyet açısından en ekonomik seçenektir.
Ayrıca mesanede taş varsa, aynı ameliyatla bu da kolayca alınabilir. Bu yönüyle hem etkili hem de kapsamlı bir çözüm sunar.
5. Rezum (Su Buharı ile Prostat Tedavisi)
Rezum yöntemi, termal su buharı kullanarak prostat dokusunu buharlaştırma prensibine dayanır.
İdrar kanalından girilerek lokal anestezi altında uygulanabilir.
Bu yöntem, anestezi riski yüksek yaşlı hastalar için uygun bir alternatiftir.
Ayrıca ejakülasyon bozukluğuna neden olmaz.
Ancak patolojik inceleme için doku alınamaması, sondanın uzun süre (yaklaşık 6 hafta) kalması ve uzun dönem sonuçların henüz netleşmemiş olması dezavantajlarıdır.
Rezum, halen araştırma aşamasında olan yenilikçi ve minimal invaziv bir yöntemdir.
Sonuç: Hangi Prostat Ameliyatı En Uygun?
Her hastanın prostat yapısı, yaşı, genel sağlığı ve beklentileri farklıdır.
Bu nedenle “tek doğru yöntem” yerine, kişiye özel cerrahi planlama en doğru yaklaşımdır.
TUR-P: Orta büyüklükte prostatlarda standart ve ekonomik yöntem
TUİP: Genç hastalarda cinsel fonksiyon koruyucu seçenek
HOLEP / THULEP / THUFLEP: Büyük prostatlarda modern, güvenli ve hızlı iyileşme sağlayan lazer yöntemleri
Açık Prostatektomi: Çok büyük prostatlarda kalıcı çözüm
Rezum: Yaşlı ve anestezi riski yüksek hastalarda minimal invaziv seçenek
Sonuç olarak, iyi huylu prostat büyümesi ameliyatı, gelişen teknoloji sayesinde artık çok daha güvenli, hızlı ve kişiye özel hale gelmiştir.
Bu konuda üroloji uzmanı, hastanın durumuna en uygun yöntemi belirleyerek uzun dönem başarı ve yaşam kalitesi açısından en iyi sonucu elde edebilir.